• باب العلم در قرآن

موضوع: ابوتراب در قرآن

کلمات کليدي: اعلی، صحیفه، گوش شنوا، محمد، مدینة العلم

" لِنَجْعَلَهَا لَکُمْ تَذْکِرَةً وَ تَعِیهَآ أُذُنٌ وَ عِیةٌ "

" تا آن را [ مایه ی ] تذكّرى براى شما قرار گردانیم و گوشهاى شنوا آن را دریابند و بفهمند "
( سوره حاقه / 12 )

تا کنون حدیث " انا مدینة العلم و علی بابها و ... " را بارها شنیده اید ؛ اما جالب است بدانید این مفهوم در قرآن هم به شکلی دیگر آمده است . به نظر شما برای جانشینی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم ، کسی بهتر از شخصی که تمام علوم  وحی الهی را در کنار پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم آموخته است و قرآن نیز اعلام نموده که او هرگز آنها را از یاد نخواهد برد وجود دارد ؟

 در تاریخ دمشق به نقل از بریده اَسلَمی آمده است :

" پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به علی‏ علیه السلام  فرمود :

" خداوند به من دستور داده که تو را به خود ، نزدیک کنم و از خود دور نسازم و به تو آموزش دهم تا نگهدار دانش گردی ، و بر خداوند است که تو را نگهدار دانش سازد "  

و این یه نازل شد :

" وَ تَعِیهَآ أُذُنٌ وَ عِیةٌ " و گوشی شنوا ، آن را نگه دارد . " ^{[ 1 ]}

 محمد بن العباس :

" روى ثلاثین حدیثا ، عن الخاص و العام ، منها :

" ما رواه عن محمد بن سهل القطان ، عن أحمد بن عمر الدهقان ، عن محمد بن كثیر ، عن الحارث بن حصیرة ، عن أبی داود ، عن أبی بریدة ، قال :

" قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :

" إنی سألت الله ربی أن یجعل لعلی أذنا واعیة " ، فقیل لی :

" قد فعل ذلك به . " " " " ^{[ 2 ]}

ابن عباس :

 " 30 حدیث از شیعه و سنی روایت شده است :

" حارث از ... از ابی بریده نقل کرده است که :

" رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :

" من از خدای خویش خواستم تا [ فقط ] برای علی گوشهای شنوا قرار دهد ، پس به من گفته شد :

" همانا به او داده شد . " " " " ^{[ 3 ]}

امام صادق ‏علیه السلام فرمود :

" هنگامی که آیه

" وَ تَعِیهَآ أُذُنٌ وَ عِیةٌ "

نازل شد ، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :

" این گوش توست ، ای علی ! " "  ^{[ 4 ]}

تفسیر الطبری  به نقل از مکحول :

" پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم آیه

" وَ تَعِیهَآ أُذُنٌ وَ عِیةٌ "

را خواند و رو به علی‏ علیه السلام  کرد و فرمود :

" از خدا خواستم که گوش تو را گوش شنوای نگهدار قرار دهد . "

علی‏ علیه السلام  فرمود :

" پس از آن ، چیزی از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم نشنیدم که فراموشش کنم . "  " ^{[ 5 ]}

ینابیع المودّة  به نقل از اصبغ بن نباته :

" هنگامی که علی‏ علیه السلام  به کوفه آمد ، چهل روز در نماز صبح برای مردم ، [ سوره ]

" سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَی " ^{[ 6 ]}

را خواند . بعضی بر وی خُرده گرفتند که [ در جواب ] فرمود :

" من ناسخ و منسوخ  و محکم و متشابه قرآن را می‏دانم . هیچ سخنی از آن نازل نشده ، جز آن که می‏دانم درباره چه کسی ، در چه روزی و در چه جایی نازل شده است . آیا نخوانده‏اید که :

" إِنَّ هَذَا لَفِی الصُّحُفِ الْأُولَی - صُحُفِ إِبْرَ هِیمَ وَ مُوسَی "  ^{[ 7 ]} ؛

قطعاً در صحیفه‏ های گذشته این [ معنا ] هست ؛ صحیفه‏ های ابراهیم و موسی " ؟

سوگند به خدا ، آن در پیش من است ، از دوستم پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم و از ابراهیم و موسی‏ علیهما السلام به ارث برده‏ام . سوگند به خدا ، من کسی هستم که خداوند ، درباره من این آیه را نازل کرده :

" و گوشی شنوا ، آن را نگه دارد "

ما نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم بودیم و ما را از وحی ، خبردار می‏ ساخت . من آن را می‏گرفتم و دیگران فراموش می‏کردند و وقتی از نزد او بیرون می‏آمدیم ، می‏گفتند :

" مَاذَا قَالَ ءَانِفًا ؟ ^{[ 8 ]} هم‏اکنون چه گفت ؟ " " " ^{[ 9 ]}

به طور خلا صه علمای بزرگ

شیعه ( طبرسى ، شیخ طوسى ، ابن بابویه ، كلینى و . . . ) و از عامّه ( ثعلبى ، واحدى ، زمخشرى ، حاکم حسکانی ، طبری ، ابن کثیر و . . . ) این گونه آورده اند و در هیچ کتابی این عبارات نقض نشده است .

1 . تاریخ دمشق : جلد 42 صفحه 361 ، أسباب نزول القرآن : 465 - 838 ، تفسیر الطبری :جلد 14 جزء 29 صفحه 56 .

2 . تأویل الآیات جلد 2 صفحه 715 /  در " غایة المرام " نیز شانزده حدیث در این زمینه از طرق شیعه و اهل سنت نقل شده است .

3 . ترجمه به مضمون است .

4 . الکافی : جلد 1 صفحه 423 ، تفسیر فرات : 653 - 499 .

5 . تفسیر الطبری : جلد 14 جزء 29 صفحه 55 ، الکشّاف : جلد 4 صفحه 137 ، تفسیر الفخر الرازی :جلد 30 صفحه 107 .

6 . سوره اعلی / 1 .

7 . سوره اعلی /  18 و 19 .

8 . سوره  محمّد /  16.

9 . ینابیع المودّة :جلد 1 صفحه 361 ؛ بصائر الدرجات : جلد 3 صفحه 135 .

نوشته شده توسط گروه قرآن در روز شنبه 1390/5/22 ساعت 25:55

من این مطلب را پسندیدم